Dwie adwokatki Sylwia Gregorczyk-Abram i Marta Tomkiewicz przygotowały odpowiedzi na kilka pytań, które najczęściej są nam zadawane przez młodych ludzi oraz ich rodziców.

Szpila: Poradnik dla nieletnich protestujących – ważne!
Na dzisiaj zaplanowane są kolejne wydarzenia. W związku z różnymi pytaniami, które słusznie się pojawiają, przypominamy wam o ważnym tekście napisanym przez adwokatki Sylwię Gregorczyk-Abram i Martę Tomkiewicz, w którym przybliżają prawa osób niepełnoletnich podczas legitymowania, zatrzymania oraz w sądzie. Pamiętajcie o kilku ważnych aspektach spacerowania:
❗️ ubierzcie się ciepło
❗️ jeżeli nie chcecie zostać zatrzymani/ne – weźcie ze sobą dokument tożsamości i wylegitymujcie się na wezwanie policji (pamiętajcie, że prawo mówi swoje, a policja i tak robi swoje)
❗️ poruszajcie się w grupie osób, w której przynajmniej jedna zna wasze dane i MA KONTAKT DO WASZYCH RODZICÓW/OPIEKUNÓW → to ważne, żebyśmy w razie złych okoliczności mogły się z nimi skontaktować.
❗️ miejcie zapisany na ręku numer antyrepresyjny: 722 196 139. Przekażcie ten numer także rodzicom/opiekunom z informacją, aby skontaktowali się z nami gdyby otrzymali od policji informację o waszym zatrzymaniu.
❗️ możecie wcześniej przygotować w swoim telefonie szablon smsa ze wszystkimi danymi (imię i nazwisko, data urodzenia, kontakt do rodziców) i w razie zatrzymania wysłać go nam w na numer 722 196 139
❗️w przypadku zatrzymania domagajcie się kontaktu z rodzicem/opiekunem i adwokatem
📍Jeżeli policja zatrzymuje osobę nieletnią poinformuj nas podając:

  • imię i nazwisko (to minimum od którego możemy zacząć działać)
  • datę urodzenia
  • numer kontaktowy do rodzica

Poniżej kilka wybranych pytań i odpowiedzi, ale z całego serca zachęcamy do przeczytania całego artykułu!

Osoba nieletnia, czyli w jakim wieku?
To trochę zależy od tego czy wszczęte zostanie postępowanie w związku z ewentualną “demoralizacją”, czy w związku z podejrzeniem przestępstwa lub wykroczenia.
W przypadku demoralizacji za osobę nieletnią uważa się osobę, która nie ukończyła 18 lat. Natomiast w przypadku przestepstw lub wykroczeń – taką, która nie ukończyła 17 lat (czyli data 17. urodzin lub 17+1 dzień już pozwalają nas traktować jako osoby dorosłe). Pamiętajcie więc o tej różnicy i uważnie słuchajcie, co zarzuca wam policja. Demoralizacja, czyli co? Lista czynów, które moga zostać podpięte pod demoralizację jest dość obszerna: spożywanie alkoholu, zażywanie środków odurzających, palenie papierosów, używanie słów wulgarnych lub obelżywych, przebywanie w porze nocnej bez nadzoru, ucieczka z domu czy porzucenie szkoły, a także przebywanie w środowiskach kryminogennych. W jakich okolicznościach policja może legitymować osobę nieletnią? Właściwie, w takich samych jak osobę dorosłą → Policja uprawniona jest do legitymowania każdej osoby w celu ustalenia jej tożsamości, w tym także osoby nieletniej, o ile podejrzewa ją o popełnienie czynu karalnego bądź też może ona być świadkiem takiego czynu albo wreszcie: osoba ta przypomina rysopisem osobę poszukiwaną lub ukrywającą się. Innymi słowy, musi istnieć przyczyna, jakaś faktyczna podstawa, by w drodze czynności służbowej legitymowania ustalać tożsamość nieletniego/nieletniej. Funkcjonariusze dalej zobowiązani są do podania swoich danych i podać przyczynę legitymowania (którą nie jest jak już wiemy art. 15 ustawy o policji!) Na podstawie jakich dokumentów policja ustala tożsamość osoby nieletniej? Może to być legitymacja szkolna ze zdjęciem, dowód osobisty (także tymczasowy) lub inny dokument ze zdjęciem i nr seryjnym, wydany przez instytucje publiczną. Jeśli nie masz przy sobie dokumentu, twoją tożsamość może potwierdzić osoba trzecia, której tożsamość została zweryfikowana dokumentem. W przypadku braku możliwości ustalenia tożsamości osoby nieletniej policja może przewieźć ją na komisariat w celu jej ustalenia. Czy policja może zatrzymać osobę nieletnią? Tak, ale zatrzymanie musi być związane z istnieniem uzasadnionego podejrzenia, że nieletni/a popełnił/a czyn karalny i jednocześnie zachodzi równie uzasadniona obawa ukrycia się lub zacierania śladów tego czynu bądź też kiedy nie ma możliwości ustalenia tożsamości osoby nieletniej. Jakie prawa ma nieletni/a podczas zatrzymania? 👉 musi zostać powiadomiony/a przez policję o przyczynie zatrzymania i przysługujących prawach 👉 musi zostać poinformowany/a o prawie do skorzystania z pomocy adwokata, prawie do odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne pytania – KORZYSTAJCIE Z TEGO PRAWA! 👉 osobie nieletniej należy także umożliwić nawiązanie kontaktu z rodzicem, opiekunem lub z adwokatem, przy czym – co bardzo ważne – realizacja tego uprawnienia następuje na zgłoszone przez nieletniego żądanie. 👉 ustawa wprowadza jednocześnie wymóg możliwie jak najszybszego przesłuchania osoby nieletniej, przy jednoczesnym zobligowaniu prowadzących tę czynność do niezwłocznego zawiadomienia o niej rodziców albo opiekuna Czy o zatrzymaniu osoby nieletniej jest zawiadamiany sąd? Tak, policja powinna zawiadomić sąd rodzinny o zatrzymaniu osoby nieletniej. Czy można przesłuchać nieletniego bez obecności rodzica lub opiekuna? Nie, nie ma takiej możliwości. Ustawa wprowadza jednoznaczny wymóg przeprowadzenia czynności przesłuchania nieletniego przez policję w obecności jego rodziców, którym przysługuje władza rodzicielska, albo opiekuna lub ustanowionego obrońcy. Gdyby z jakichś powodów stawiennictwo ww. osób było niemożliwe, wówczas nieletni/a może wskazać osobę bliską, np. przedstawiciela szkoły, do której uczęszcza, lub przedstawicielkę organizacji społecznej, do której zadań statutowych należy oddziaływanie wychowawcze na nieletnich lub wspomaganie procesu ich resocjalizacji. Kiedy osoba nieletnia może trafić do policyjnej izby dziecka i jak długo może tam przebywać? Nieletniego/nieletnią (osoby, które nie ukończyły 17 roku życia) można umieścić w policyjnej izbie dziecka na czas uzasadnionej przerwy w konwoju albo w doprowadzeniu, lecz nie dłużej niż na 24 godziny. Nieletniego/nieletnią można umieścić w policyjnej izbie dziecka także na polecenie sądu rodzinnego. Umieszczenie następuje na czas niezbędny do wykonania określonych czynności procesowych, nieprzekraczający jednak 48 godzin. Czynności te (np. przesłuchanie w charakterze świadka) powinny zostać określone w postanowieniu sądu; dotyczy to także czasu, na jaki nieletni/a zostaje umieszczony/a w policyjnej izbie dziecka.