Celem badania „Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków” było zdiagno-
zowanie wielkości zjawiska samotności w polskim społeczeństwie. Zastosowanie
Zrewidowanej Skali Samotności R-UCLA, która odnosi się do jakości i częstości
interakcji, a tylko częściowo bezpośrednio do samotności, pozwoliło w dużym
stopniu uniknąć wpływu społecznego postrzegania samotności na wyniki badań
(Dołęga, 2020). Negatywne konotacje pojęcia „samotność”, rozumianego jako
słabość, brak, nieszczęście, sprawiają, że w bezpośrednim pytaniu o poczucie
samotności mężczyźni mniej chętnie ujawniają przeżywanie samotności.
Badanie wykazało, że większość badanych odczuwa samotność – 54% z nich
uzyskało wynik na Zrewidowanej Skali Samotności R-UCLA powyżej średniej
dla populacji badanych (42,16). Z wyników uzyskanych na skali wynika, że to męż-
czyźni doświadczają większego poczucia samotności niż kobiety: 42,99 dla męż-
czyzn, 41,45 dla kobiet. Co więcej, okazuje się, że grupą doświadczającą samot-
ności najczęściej są młodzi mężczyźni: 65% mężczyzn w wieku 25–34 lat oraz
57% mężczyzn do 24. roku życia uzyskało wynik na skali samotności wyższy
od średniej (odpowiednio 46,09 i 47,29).
Jeśli spojrzymy na miejsce zamieszkania badanych, okazuje się, że mieszkańcy
największych miast (powyżej 500 tys.) najczęściej doświadczają wysokiego pozio-
mu poczucia samotności (41%); taki sam odsetek osób odczuwających samotność,
ale na niskim poziomie, znajdziemy wśród mieszkańców miast średniej wielkości
(100–199 tys.).
Osoby żyjące w pojedynkę pod względem zarówno stanu cywilnego, jak i wielkości
gospodarstwa domowego najczęściej doświadczają wysokiego poziomu poczucia
samotności – dotyczy to 60% osób będących w separacji, 51% osób stanu wolnego
i 45% wdów i wdowców, a wśród osób prowadzących jednoosobowe gospodar-
stwo domowe odsetek takich osób sięga 45%.
Badania pokazały, że znaczący wpływ na poziom poczucia samotności odczuwany
przez badanych ma fakt posiadania dzieci: niemal co druga osoba nieposiadają-
ca dzieci (48%) doświadcza wysokiego poziomu poczucia samotności, wśród osób
posiadających co najmniej 1 dziecko odsetek ten wynosi 30%.
Podobnie jak w badaniach innych populacji (The Loneliness Experiment, 2018;
Cigna, 2018) również w polskim społeczeństwie wśród osób pracujących i poszu-
kujących pracy jest największy odsetek (61%) tych, które doświadczają wysokiego
poziomu poczucia samotności. Najczęściej brak pracy wiąże się z trudną sytuacją
gospodarstwa domowego: niemal dwie trzecie osób, które oceniają ją jako bardzo
trudną, doświadcza wysokiego poziomu poczucia samotności.
43
Po uwzględnieniu wyników badań obserwujemy zestawy cech, które sprzyjają
niskiemu lub wyższemu poziomowi samotności. Niskie poczucie samotności
odczuwają: kobiety, osoby powyżej 50. roku życia, osoby w związkach małżeń-
skich, posiadające dzieci, wychowane w pełnej rodzinie, oceniające dobrze
sytuację swojego gospodarstwa domowego, mieszkające w miastach średniej
wielkości. Natomiast częstsze poczucie samotności występuje u mężczyzn, któ-
rzy nie ukończyli 34. roku życia, osób niebędących w związku romantycznym,
wychowały się w rodzinie niepełnej, nie posiadają dzieci, nie pracują zawodowo
albo szukają pracy, oceniają sytuację swojego gospodarstwa domowego jako
bardzo trudną, mieszkają w dużych miastach.
Zaprezentowane wyniki badań to dopiero początek drogi do rozpoznania kwestii
samotności w polskim społeczeństwie. Aby w pełni zrozumieć zjawisko, należy
pogłębić obszar badawczy o nowe zmienne zarówno społeczno-demograficzne,
jaki i dodatkowe wymiary dobrostanu psychicznego. Do badań należy włączyć
również dane o stanie zdrowia, oceny relacji społecznych, umiejętności budowa-
nia więzi społecznych. Każda z cech determinujących częstsze lub rzadsze odczu-
wanie samotności powinna być pogłębiona, rozłożona na części składowe, abyśmy
mogli pełniej poznać przyczyny poczucia samotności. Dzięki uznaniu samotności
za stan zagrożenia dla dobra jednostki i całego społeczeństwa, przy równoczesnym
poznaniu jej polskiej specyfiki, powinniśmy poszukiwać sposobu na jej elimina-
cję czy choć ograniczenie. Drogi wyjścia z kryzysu samotności muszą odpowiadać
cechom poszczególnych grup społecznych, ale również wpisywać się w kulturę
całego społeczeństwa.
Źródło: instytutpokolenia.pl